Almanca başta olmak üzere Avrupa dillerinde hakkında sayısız çalışma bulunan Almanya Devrimi (1917-19) ile dolaysız ilgili Türkçe yayınlanmış telif çalışma bulunmamaktadır. Münhasıran bu konuda yazılmış az sayıda çeviri eser sayesinde devrim sürecini Türkçe okumak mümkün olduğu gibi, daha genel konularla ilgili yine çeviri eserlerde de devrim sürecine kısmen yer verilmektedir.  Ancak, bu çevirilerin yeterli olduğunu veya doğru seçimlere dayandığını söylemek zordur. Oysa Birinci Dünya Savaşı sonrası en önemli gelişmelerin başında gelen devrim süreci, hem genelde dünya tarihi hem de aynı dönemde Osmanlı İmparatorluğu'nda yaşananları doğru anlamak için önemli veriler ve ipuçları sunmaktadır.

Diğer yandan, devrimin sıra dışı aktörleri olarak Spartakistler ve özellikle Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg, Türkiye solu için  hep ilgi odağı olmuştur. 1990lar ve sonrasında anaakım solda yaşanan kriz sonrası giderek daha çok gündeme gelen Spartakist hareket ve görüşleri, Rosa Luxemburg'un eserlerinin çevirisi aracılığıyla daha çok erişilir olmuştur. Ancak Spartakist hareketin tarihiyle önderlerinin yaşam hikayesini ve meselenin geniş bağlamını oluşturan daha genelde Almanya Devrimi tarihini bilmeden bu eserlerin anlaşılması ve analizi eksik ve sorunlu olacaktır.

 

GÜNÜMÜZ ALMANYA'SINDA ALMANYA DEVRİMİ

Tarihle yüzleşme konusunda örnek ülkelerden biri olarak gösterilen Almanya’da uzun yıllardır 1938 Yahudi Pogromu’nun (Kristallnacht) yıl dönümü olarak anılan 9 Kasım Nazi zulmüyle yüzleşme günü, sekseninci yılında bir başka olayın yüzüncü yıl dönümünün gölgesinde kaldı: Aynı zamanda Doğu ile Batı arasındaki duvarın yıkılışının (1989) yıldönümü olarak da anılan 9 Kasım günü, 2018 yılında, Almanya Cumhuriyeti’nin ilanının (1918) yüzüncü yıldönümü de olması nedeniyle önceki yıllarda görülmemiş bir ilgiye mazhar oldu… Mevcut Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier’in 9 Kasım 2018 tarihinde Meclis'te yaptığı anma konuşmasında da diğer iki önemli olayın yanında bu olay (muhtemelen yüzüncü yılı olması dolayısıyla) öne çıktı. Kasım ayından itibaren Almanya çapında düzenlenmeye başlanan etkinlikler ile medyadaki yazılar ve sayısız program aracılığıyla ‘Almanya Devrimi’ne (1918-19) yüzyıl sonra konuya gösterilen ilgi, sadece niceliksel değil niteliksel olarak da olukça farklıydı.

O güne kadar kolektif hafızada ve tarih yazımında (ve dolayısıyla anmalarda) başından beri varlığını koruyan, bu konuda Almanya'daki hafıza ve algı farkı, hatta hafıza yarılması bugün de devam etmekle birlikte ana akımda hâkim olan görece çekingen ve ikircimli tavrın terkedildiği anlaşılıyor.

Dönemle ilgili bol arşiv malzemesi, anılar, günlükler ve akademik çalışmanın yanı sıra (bu dönemde ilk olarak yaygın şekilde kullanılmaya başlanan teknoloji sayesinde) bolca mevcut bulunan görsel ve işitsel malzeme sayesinde birbirinden ilginç sergiler, belgesel gösterimleri, hafıza yürüyüşleri, konferanslar ve tartışma programlarıyla Almanya’nın, özellikle yüzyıl önceki olayların merkezi olan Berlin’in, bu yüzüncü yıl anmalarına baş döndürücü bir programla hazırlandığı görüldü.

 

 

 

TÜRKÇE TELİF VE ÇEVİRİ LİTERATÜR

 

Telif Çalışmanın Yokluğu

Türkçe'de Almanya Devrimi üzerine telif araştırma kitabına bugüne kadar rastlayamadık, ama dönemin Osmanlı basınında devrim süreciyle ilgili haberlere yer verildiğini biliyoruz. Uygur Kocabaşoğlu ve Metin Berge'nin (Bolşevik İhtilali ve Osmanlılar çalışmasında (Ankara:Kebikeç Yayınları, 1994) verilen bilgiye göre, dönemin Osmanlı basınında özellikle Vakit, ikdam, İstiklal, Hukuk-ı Beşer ve Alemdar gazetlerinde Almanya verim süreciyle ilgili habler yayınlanmıştır. (S. 180) Toplumsal Tarih dergisinin Ocak 2019 tarihli 301. sayısında yayınlanan (her ay Emel Seyhan tarafından hazırlanan) "Osmanlı Basınında 100 Yıl Önce Bu Ay"  bölümünde Spartakistler önderliğinde gerçekleşen Ocak Ayaklanması ile ilgili İkdam gazetesinden şu haberler aktarılıyor:

12 Ocak 1919: Spartaküs Grubu Hariciye Nezaretine hücum etmiş ise de mağlup ve ricata mecbur edilmiştir... 60 kişi telef olmuştur... Hükümetin vaziyeti saatten saate iyileşmektedir. ("Berlin'de Kanlı Sayfalar" başlıkla haber.)

19 Ocak 1919: Spartaküs Grubu'nun lideri Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg Berlin yakınlarındaki Wilmersdorf'ta tutuklandıktan sonra, Liebknecht önce halkatan biri tarafından kafasına darbe yemiş ve daha sonra kaçmaya çalışırken muhafızların ateşiyle öldürülmüştür.

22 Ocak 1919:  Liebknecht ve Rosa Luxemburg'un katline karşı protesto olarak bağımsız sosyalistler tarafından Cumartesi gününe kadar grev kararı alınmıştır.

Sitemizin ilgili anlatı bölümünde ve kronolojide görüleceği üzere Ocak ayının ikinci haftasında Berlin'de yaşanan ayaklanma, kanlı bastırma ve Luxemburg ve Liebknecht cinayeti ile sonrasında düzenlenen büyük cenaze töreni, anlaşılan anaakım Alman basınıdan aktarılmak üzere kısa da olsa Osmanlı basınında yer bulmuştur.

 

Diğer yandan, dünya şairi Nazım Hikmet'in 1932 gibi erken bir tarihte, Gece Gelen Telgraf kitabında yayınlanan “Sesler Geliyor” şiirinde Almanya Devrimini,  Avrupa Devrimi umuduna, 'mavi gömlekliler'e ve Karl Liebknecht’e selam göndererek Spartakist bir heyecanla şiirine kattığını biliyoruz:

Kurtuluşun kırmızı eli
dolaşıyor üstünde Almanyanın.
Dışarı fırlamak için tepiniyor
amele mahallelerinde tanklar.
Berlinin caddeleri kulak asıyor yine
Spartaküslerin ayak sesine..
Göbeğinden çatlıyacak Avrupa.
Avrupanın çatlıyacak göbeği....
 Çatlıyacak
çatlıyor
 çatla...
Çabuk olun haydı...
Diyelim:
- . .DI....
Diyelim milyonlarla milyon ağız birden:
 - ÇATLADI......
* * *
Söyle Berlin....
Söyle...
Elleri bombalı mavi gömleklilerin
 bekliyecek mi yine
Unter den Linden caddesinde nöbet?
Alevden bayrakların üstünde
yeniden can bulacak mı Karl Liebknecht?
 Avrupa bocalıyor..
Hava fırtınalı
 omurga delik
 serdümen sarhoş..
Kooooş....
Dümen başına.....
 Sesler geliyor günbatısından
 sesler....

(https://www.siir.gen.tr/siir/n/nazim_hikmet/sesler_geliyor.htm)

Böyle önemli bir konu ile ilgili Türkiye'de herhangi bir telif çalışmanın yapılmamış olması, analiz edilmeyi ve sorgulanmayı bekleyen, genelde Türkiye'nin, özellikle solun entelektüel tarihi hakkında ip uçlarıyla dolu bir meseledir.

 

Çeviri Çalışmalar

Aslında Almana Devrimi üzerine çeviri çalışmalar konusunda da pek şanslı sayılmayız. Münhasıran Almanya Devrimi üzerine olan (bildiğimiz kadarıyla) tek bir Türkçe çalışma mevcuttur ve o da bir çeviri kitaptan ibarettir:

• Chris Harman, Kaybedilmiş Devrim. Almanya 1918-1923, İstanbul: Pencere Yayınları, 2011.

 

Daha genelde devrimler tarihi üzerine yapılan çalışmalar arasında Almanya Devrimine ayrı bir yer ayırmış olan en önemli çeviri kitap, Bookchin'in oldukça rafine ve eleştirel analizlerini içeren çalışmasıdır:

• Murray Bookchin, Devrimci Halk hareketleri Tarihi, Ankara: Dipnot Yayınları, 2014.

 

Diğer yandan oldukça romantik bir yaklaşımla, 'devrimci kadın kahraman' olarak yüceltilen Rosa Luxemburg hakkında yayınlanan kitap sayısı oldukça çoktur, ama bunların da hepsi çeviridir:

• Cliff, Tony. Rosa Luxemburg, Ankara: Anadolu Yayınları, 1968.
• Nettl, Peter. Rosa Luxemburg, İstanbul: Ataol Yayınları, 1991.
• Cliff, Tony. Rosa Lüksemburg, (Çev.: Metin Fırtına), İstanbul: Z Yayınları, 1998.
• Cliff, Tony. Rosa Lüksemburg, (Çev.: Metin Fırtına), İstanbul: Gökkuşağı Yayınları, 1998.
• Seidemann, Maria. Rosa Luxemburg Leo Joigiches, İstanbul: İletişim, 1999.
• Nettl, Peter. Rosa Luxemburg, İstanbul: Everest, 2003.
• Ettinger, Elzbieta. Rosa Luxemburg: Bir Yaşam, İstanbul: Belge Yayınları, 2018.
• Evans, Kate. Kızıl Rosa, Ankara: Epos Yayınları, 2016.
• Laschitza, Annelies. Rosa Luxemburg. Her Şeye Rağmen Tutkuyla Yaşamak, İstanbul: Yordam Kitap, 2019.
• Blanchard, Anne. Rosa Luxemburg: sınırlara hayır, İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım, 2019.
• Campbell, Sally. Rosa Luxemburg. Aktivistler İçin Rehber Rosa Luxemburg , İstanbul: Z Yayınları, 2019.

 

Bu eserlerin ortak özelliklerinden biri çeviri olmaları ise diğeri de çoğunun son zamanlarda yayınlanmış olmasıdır: Cliff'in biyografi çalışmasının Türkçe çevirisi 30 yıl ara ile iki baskı yapmıştır; Seideman tarafından kaleme alınan diğer çalışma ise Luxemburg ile Jogisches arasındaki sıra dışı ilişkiyi konu almıştır.

 

 

 

 

Bu konude telif Türkçe çalışmalara gelince, bildiğimiz kadarıoyla iki kitap mevcuttur:

Yeşil, H.. Eserleri ve Mücadeleleriyle Rosa Luxemburg, İstanbul: Dönüşüm Yayınları, 1998.

Erdoğan, Füsun. Kadın önderleşmesinde Rosa Luxemburg, İstanbul: Belge Yayınları, 2013.

Soner Tuna'nın Çizgilerle Rosa çalışması ise Annelies Laschitza'nın kitabına dayalı bir çizgi romandır; Tuna aslen eserin çizeridir:

Tuna, Soner. Çizgilerle Rosa. İstanbul: Yordam Kitap, 2015.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

İlginçtir, Türkiye'de bu genel (b)ilgisizliğe ters orantılı şekilde Rosa Luxemburg'un eserleri daha erken tarihten itibaren yayınlanmaya başlamıştır: Önceki dönemleri bilmiyoruz, ama solun yükselişe geçtiği 1970lerde üç ayrı Luxemburg çevirisi yayınlandığını görüyoruz:

• Hapishane mektupları, İstanbul: Yankı Yay., 1970.
• Sosyal reform ya da devrim, İstanbul: Maya Yay., 1975.
• Kitle grevleri, sendikalar, partiler, İstanbul: Maya Yay., 1976.

1960larda ve özellikle 1970lerde sol yayıncılıkta yaşanan büyük artış düşünülecek olursa oldukça küçük bir sayıdır bu, ancak Leninist ve hatta Stalinist olmayan tüm solun ihanet ve gaflet içinde fikirler olarak değerendirildiği dönemde Luxemburg'un üç kitabının yayınlanmış olması bile anlamlıdır. Muhtelemen bu anlam, Lenin tarafından dönek ilan edilen Kautsky gibi veya Stalin tarafından hain ilan edilen Troçki gibi düşünürlerden farklı olarak Rosa Luxemburg'un "hataları olsa da devrimci solun kartalı" olarak görülmesiyle ilgilidir.  Luxemburg, Lenisist sol tarafından adeta gri alanda görülerek utangaç bir ilgiyle takip edilmiştir.

Geleneksel Marksist solun her anlamda büyük bir sarsıntı yaşadığı 1980lerde, özellikle 'yeni sol' arayışının doruğa çıktığı 1980lerin ikinci yarısında ve 1990ların ikinci yarısında bu ilginin arttığını görmek şaşırtıcı değildir:

• Sermaye birikiminin tarihsel koşulları, İstanbul: Kaynak Yayınları, 1984.
• Sevgiliye mektublar, İstanbul: Kaynak Yayınları, 1984.
• Sevgiliye mektuplar, İstanbul: Kaynak Yayınları, 1985.
• Sermaye birikimi, İstanbul: Alan yayıncılık, 1986.
• Hapishane mektupları, İstanbul: Boyut, 1986.
• İktisat Nedir?, İstanbul: Belge Yayınları, 1987.
• 1917 Ekim Devrimi, İstanbul: BDS, 1989.
• Siyasal yazılar, Ankara: Verso Yayınları, 1989.
• 1917 Ekim Devrimi, İstanbul: BDS Yayınları, 1990.
• Kitle grevi, parti ve sendikalar, İstanbul: Z Yayınevi, 1990.
• Ulusal Ekonomiye Giriş. İstanbul: Belge Yayınları, 1995.

Yayın tarihlerinden anlaşılacağı üzere bazıları birkaç baskı yapan bu eserlerin dönemin Türkiye solu üzerindeki etkisinin özellikle süreli yayınlar ve gazeteler üzerinden araştırılması, ilginç sonuçlar ortaya koyabilir.

2000lere gelindiğinde bu ilginin daha çok süreli yayınlarda devam etiğini ve yeni Luxemburg kitaplarının yayınlanmadığını görüyoruz. Elbette  Luxemburg'un zaten çok sayıda eser vermemiş olması bunda belirleyici bir rol oynamıştır. Diğer yandan, 2010larda üç eserinin Belge Yayınevi tarafından ve yazılarından bir seçkinin de Dipnot Yayınları tarafından yayınlandığını belirtmek gerekiyor:

• Spartakistler ne istiyor?, İstanbul: Belge Yayınları, 2012.
• Türkiye üzerine yazılar, İstanbul: Belge Yayınları, 2013.
• Rosa Luxemburg Kitabı: Seçme Yazılar. Ankara: Dipnot Yayınları, 2013.
• Milliyetler sorunu ve özerklik, İstanbul: Belge Yayınları, 2016.

 

Türkiye'de genelde Almanya Devrimi konulu telif veya çeviri eserlerin eksikliği, yirminci yüzyıl tarihini anlamak için fikir sahibi olunması gerken bir süreç hakkında önemli bir Türkçe kaynak eksikliği anlamına gelmektedir.

Diğer yandan Türkiye solunun daha çok ilgili göründüğü Spartakist hareket ve devrim sürecindeki rolü hakkında çeviri literatür olsa da yeterli olmaktan çok uzaktır.

 

 

Bu hareketin liderlerinden Rosa Luxemburg ve eserleri hakkında Türkçe yayınlar mevcutken, diğer lideri Karl Liebknecht hakkında eser bulunmaması aslında Almanya ve ve diğer ülkelerde de gözlemlenen bir durumdur. Bunun bir nedeni, Luxemburg'un siyasi aktör/eylemci olduğu kadar entellüktüel faaliyetleriyle de öne çıkan önemli bir kalem erbabı da olmasıdır. Diğer nedeni de gerçekten her anlamda sıra dışı kişiliği ve yaşamıdır: Dönemin en dezavantajlı azınlık grubu olan Yahudi geçmişi, inanılmaz dirençli bir kadın olarak erkek-egemen toplumdaki bilinçli mücadelesi, bazen önüne engel olarak çıkan bir bacağınınçocuklukta geçirdiği maleyşttan dolayı kısa olmasından kaynaklı sorunları ve yaşam biçimiyle ortaya koyduğu her boyutuyla radikal devrimci tavrı Luxemburg'u dönemin diğer tüm liderlerinden açık ara ayırmaktadır.

 

100. Yılında Türkiye'de Almanya Devrimi

Yüzüncü yılında Almanya Devrimi (1918-19) konusunda Türkiye'de az sayıda da olsa etkinlikler yapıldı ve yazılı ve dijital medyada bazı yazılara ve programlara yer verildi:

·       http://enginerkiner.org/index.php?option=com_content&task=view&id=3722

·       https://gazetemanifesto.com/2019/pusula-sosyal-demokrasinin-ihanet-tarihi-alman-devrimi-312539/

·       https://gercekgazetesi.net/teori-tarih/almanyada-kasim-devriminin-100-yildonumu-ekim-devriminin-ikizi

·       https://haber.sol.org.tr/dunya/alman-devrimi-100-yasinda-vardik-variz-var-olacagiz-250324

·       https://kizilbayrak45.net/ana-sayfa/degerlendirmeler/guncel/9-kasim-1918-alman-devriminin-dogusu-ernst-thalmann

·       https://kizilbayrak45.net/ana-sayfa/degerlendirmeler/guncel/alman-devriminin-100-yili-devrim-buradadir-gerceklesmelidir-karl-liebknecht

·       https://marksist.org/icerik/Teori/3259/1918-Kasim-Devrimi-Baska-bir-dunya-mumkundu

·       https://www.artigercek.com/haberler/yuzuncu-yilinda-almanya-devrimi-1918-19-i 

·       https://www.artigercek.com/haberler/yuzuncu-yilinda-almanya-devrimi-1918-19-ii 

·       https://www.artigercek.com/haberler/yuzuncu-yilinda-almanya-devrimi-1918-19-iii 

·       https://www.artigercek.com/haberler/yuzuncu-yilinda-almanya-devrimi-1918-19-iv 

·       https://www.artigercek.com/haberler/yuzuncu-yilinda-almanya-devrimi-1918-19-v 

·       https://www.artigercek.com/haberler/yuzuncu-yilinda-almanya-devrimi-1918-19-vi 

·       https://www.artigercek.com/haberler/yuzuncu-yilinda-almanya-devrimi-1918-19-vii 

·       https://www.artigercek.com/haberler/yuzuncu-yilinda-almanya-devrimi-1918-19-viii 

·       https://www.birartibir.org/a-dan-x-e/570-vardi-var-hep-var-olacak

·       https://www.dw.com/tr/rosa-luxemburg-kimileri-hayran-kimileri-d%C3%BC%C5%9Fman/a-47082148

·       https://www.evrensel.net/haber/364527/kasim-devriminin-100-yili

·       https://www.evrensel.net/yazi/82628/9-kasim-alman-tarihinin-kader-gunu

·       https://www.sosyalistalternatif.com/%EF%BB%BF100yil-once-almanyada-devrim/

·       https://www.sosyalistgundem.com/alman-devrimi-kaybedilen-firsatlar-cagina-giris-engin-kara/

·       https://www.ykp.org.cy/karl-liebknechtin-antimilitarizmi-esas-dusman-ictedir-foti-benlisoy/

·       https://www.yolsiyasidergi.org/devrimin-alevi-rosa-luxemburg-volkan-yarasir

https://www.youtube.com/watch?v=GhJenM_A-T8 (Dünyayı Sarsamayan İki Ay ve Kaybedilmiş Alman Devrimi - Foti Benlisoy)
https://www.youtube.com/watch?v=HbZDbSGZksE (Alman Devrimi ve Sosyalist Düşünce: Karl Korsch'un Marksizm Yorumu - Ateş Uslu // Via Kültür)
https://www.youtube.com/watch?v=wu_NCRiKzdk (Bernstein, Luxemburg ve Diyalektik Felsefe - Doğan Göçmen // Via Kültür)
https://www.youtube.com/watch?v=qQT6em4qGCA (Alman Devrimi (1918-1919) ve Namık İsmail - Güler Bek // Via Kültür)
https://www.youtube.com/watch?v=hRcGISPdy44 (100.Yılında Alman Devrimi ve Rosa Luxemburg'un Marksizmi / I)
https://www.youtube.com/watch?v=XncQdtRgdVY (100.Yılında Alman Devrimi ve Rosa Luxemburg'un Marksizmi / II)
https://www.youtube.com/watch?v=bnruOjFBq-A (100.Yılında Alman Devrimi ve Rosa Luxemburg'un Marksizmi / III)
https://www.youtube.com/watch?v=Naey55-Ua4Y  (100.Yılında Alman Devrimi ve Rosa Luxemburg'un Marksizmi / IV)
https://www.youtube.com/watch?v=UwYCJTLn-Rk (Tarihin Peşinde-1-Ayşe Hür-Erdoğan Aydın Konuk-Kavel Alpaslan '100.Yılında Alman Devrimi')
https://www.youtube.com/watch?v=EBCWFR6TXZQ (Tarihin Peşinde-2-Ayşe Hür-Erdoğan Aydın Konuk-Kavel Alpaslan '100.Yılında Alman Devrimi')
 

 

 

 

Almanya Devrimi Konulu Türkçe (Çeviri ve Telif) Kitaplar

Badia, Gilbert. Bir Mektup Ustası Rosa Luxemburg. İstanbul: Pencere Yayınları, 1999.

Blanchard, Anne, ve Ali Berktay. Rosa Luxemburg: Sınırlara hayır. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım, 2019.

Bookchin, Murray. Devrimci halk hareketleri tarihi. Çeviren Akın Sarı. 1. bsk. Ankara: Dipnot Yayınları, 2014.

Campbell, Sally. Rosa Luxemburg : Aktivistler İçin Rehber. İstanbul: Z Yayınevi, 2019.

Cliff, Tony. Rosa Luxemburg. Çeviren Yurdakul Fincancı. 1. bsk. Ankara: Anadolu Yayınları, 1968.

———. Rosa Lüksemburg. Çeviren Metin Fırtına. İstanbul: Z Yayınları, 1998.

———. Rosa Lüksemburg. Çeviren Metin Fırtına. İstanbul: Gökkuşağı, Yayınları, 1998.

Erdoğan, Füsun. Kadın önderleşmesinde Rosa Luxemburg. 1. bsk. İstanbul: Belge Yayınları, 2013.

Ettinger, Elzbieta. Rosa Luxemburg: Bir Yaşam, İstanbul: Belge Yayınları, 2018.

Evans, Kate, ve F. Devrim Kılıçer. Kızıl Rosa. 1. bs. Ankara: Epos Yayınları, 2016.

Harman, Chris. Kaybedilmiş devrim. Çeviren Cengiz Alğan. İstanbul: Pencere Yayınları, 2011.

Laschitza, Annelies. Rosa Luxemburg. Editör Selin Dilgiloğlu. Çeviren Levent Bakaç. 2. bs. İstanbul: Yordam Kitap, 2019.

Luxemburg, Rosa. 1917 ekim devrimi. Çeviren Ferit Muzaffer. İstanbul: BDS, 1989.

———. 1917 Ekim Devrimi. Çeviren Ferit Muzaffer. 2.bsk. İstanbul? BDS Yayınları, 1990.

———. Hapishane mektupları. Çeviren Bertan Onaran. İstanbul: Yankı, 1970.

———. Hapishane mektupları. Çeviren Anna Çelikel ve Murat Çelikel. 1. bsk. İstanbul: Boyut, 1986.

———. İktisat nedir?. Çeviren Ahmet Çakmak ve İzak Atiyas. 1. bs. İstanbul: Belge Yayınları, 1987.

———. Kitle grevi, parti ve sendikalar. Çeviren Nedim Tuğlu. İstanbul: Z Yayınevi, 1990.

———. Kitle grevleri, sendikalar, partiler. Çeviren Cemal Demirer. İstanbul: Maya Yayınları, 1976.

———. Milliyetler Sorunu ve Özerklik. Berlin: K. Dietz, 2015.

———. Rosa Luxemburg Kitabı : Seçme Yazılar. Ankara: Dipnot Yayınları, 2013.

———. Sermaye birikimi. Çeviren Tayfun Ertan. İstanbul: Alan yayıncılık, 1986.

———. Sermaye birikiminin tarihsel koşulları. 1.bsk. İstanbul: Kaynak Yayınları, 1984.

———. Sevgiliye mektublar. Çeviren Nuran Yavuz. İstanbul: Kaynak Yayınları, 1984.

———. Sevgiliye mektuplar. Çeviren Nuran Yavuz. 2.bsk. İstanbul: Kaynak Yayınları, 1985.

———. Siyasal yazılar. Çeviren Zafer Üskül. 1. bsk. Ankara: Verso Yayınları, 1989.

———. Sosyal reform ya da devrim. Çeviren H. Selman. 1. bsk. İstanbul: Ma-Ya Yayınları, 1975.

———. Spartakistler ne istiyor?i Çeviren Ragıp Zarakolu ve Ayşe Nur Zarakolu. 3. bsk. İstanbul: Belge Yayınları, 2012.

———. Ulusal Ekonomiye Giriş. İstanbul: Belge Yayınları, 1995.

———. Yeni arenada ilk kavgalar. Çeviren Osman Akınhay. 2.bsk. İstanbul: Ataol Yayıncılık, 1993.

 ———. Milliyetler sorunu ve özerklik. ÇevirenMurat Çakır. 1. bsk. İstanbul: Belge Yayınları, 2016.

———. Türkiye üzerine yazılar. Çeviren Ali Çakıroğlu. İstanbul: Belge Yayınları, 2013.

Nettl, Peter. Rosa Luxemburg. Çeviren Osman Akınhay. 1. bsk. İstanbul: Ataol Yayıncılık, 1991.

———. Rosa Luxemburg. Çeviren Osman Akınhay. 2. bs. İstanbul: Everest, 2003.

Schütrumpf, Jörn, ed. Rosa Luxemburg ya da Özgürlügün bedeli. Berlin: K. Dietz, 2008.

Seidemann, Maria. Rosa Luxemburg - Leo Jogiches. Çeviren Yeşim Harcanoğlu. 1. bsk. İstanbul: İletişim Yayınları, 1999.

Teksoy, Rekin. Rosa Luxemburg. Nisan Yayınları, 1996.

Tuna, Soner. Çizgilerle Rosa. 1. bs. İstanbul: Yordam Kitap, 2015.

Yeşil, H. Eserleri ve Mücadeleleriyle Rosa Luxemburg. İstanbul: Dönüşüm Yayınları, 1998.